مسئول محتوای هر مقاله نويسنده آن است!
مواضع رسمی کانون در وبلاگ اصلی کانون منتشر می‌شود!

           5/17/2006

 

نقد و بررسی "آیین و اندیشه در دام خودکامگی" 7

مشکویه رازی (متوفی 421 ه.ق)
ابوعلی احمدبن محمدبن یعقوب رازی مشهور به «مشکویه» (یا مسکویه) حکیم ایرانی است که در فلسفه نگرشی مشابه هموطن خود ابوالحسن عامری داشته است. نگرش اخلاق مدار او به سیاست (حکمت عملی) به هیچ عنوان مشابه دیگر اخلاق مداران که گوشه گیران صوفی یا شریعتگرایان ظاهربین بودند نمی باشد. اندکی بیشتر از فارابی اما شیفته ارسطو بوده است و از اینرو معتقد است که نهایتِ مطلوب سعادت بشری – غایت اخلاق - از مسیر عقلانیت یونانی (فراگیری حکمت؛ آگاهی سعادت بخش) و عمل اخلاقی میگذرد. و این دو مؤلفه گرچه اساسی اما وسیله هستند برای رساندن آدمی به هدفِ والا و اگر به دلایلی چنین نکنند، پسندیده نمی باشد. یعنی عقل و عمل در ذات خود بار ارزشی خنثی دارند و آنجا ارزشمند می شوند که انسان را به هدفش برسانند. معتقد بود که ارسطو در اخلاق نیکوماخوس (Nicomachean Ethics) بگونه ای جامع و کامل تمامی راه های رسیدن بر سعادت را نام برده است و کتابی در برگیرنده تمامی ادراک و قوه خردمندی بشری پدید آورده است. مشکویه باور داشت مجموعه خرد ارسطو برای آنان که فارغ از مزاحمتهای "عوام کج فهم، پادشاهان نادان، دشمنان آگاهی و تنگ نظران" هستند و از سلامتی مادی و معنوی برخوردارند، قریب بر دو دهه مُمارست، آنگونه که مد نظر ارسطو بوده است، قابل آموختن است. "دستیابی به این مرتبه هایی که صاحب سعادت تام در آنها (پله پله) فراز می آید میسّر نیست جز در پرتو آگاهی درست به همۀ پاره های حکمت و به چنگ آوردن گام به گام آنها به ترتیبی که در کتابمان بنام ترتیب السعادات بیان کرده ایم. و هر کس گمان کند که به آن جز از این راه می توان رسید گرفتار پندار باطل است و از حق بسیار دور." (تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، ص 94)



نظرهای شما: Post a Comment

صفحه اصلی

This page is powered by Blogger. Isn't yours?